1) Quy định thuế GTGT
– Theo quy định tại Khoản 8 Điều 5 của Luật thuế giá trị gia tăng năm 2008 về đối tượng không chịu thuế: “…Dịch vụ cấp tín dụng”, không mở rộng gì thêm.
– Theo Điểm a Khoản 5 Điều 1 Nghị định chính phủ số 121/2011 thì có mở rộng thêm chi tiết dịch vụ cấp tín dụng gồm các hình thức: “…Cho vay”. Không đề cập đến quyền của chủ thể thực hiện.
– Theo Khoản 2 Điều 5 thông tư của Bộ tài chính 06/2012 về các trường hợp không phải kê khai, tính nộp thuế GTGT: “Các khoản thu về bồi thường, tiền thưởng, tiền hỗ trợ nhận được, tiền chuyển nhượng quyền phát thải và các khoản thu tài chính khác, trừ khoản lãi cho vay do doanh nghiệp không phải là tổ chức tín dụng nhận được.”
Như vậy, kể từ ngày 01 tháng 3 năm 2012 thì các doanh nghiệp cho vay phải kê khai nộp thuế GTGT theo thuế suất 10% bình thường. Mục đích của quy định này là Nhà nước không khuyến khích các tổ chức kinh tế không có chức năng tín dụng thực hiện hoạt động tín dụng.
2) Khoảng cách từ Luật xuống Thông tư
– Theo Điều 471 Luật dân sự 2005 quy định về Hợp đồng vay tài sản: “Hợp đồng vay tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định.”
– Theo Điều 163 Luật dân sự 2005 quy định về Tài sản: “Tài sản bao gồm vật, tiền, giấy tờ có giá và các quyền tài sản.”
Như vậy, giữa các doanh nghiệp có nhu cầu vay/ cho vay vốn lưu động bằng tiền là một trong những hoạt động mang tính chất tín dụng, ngân hàng mà pháp luật cho phép (cụ thể là Luật Dân sự nêu trên).
Rõ ràng thông tư 06 có dấu hiệu bất ổn, hình như nó không đồng nhất với tinh thần của Luật thuế GTGT.
3) Vấn đề đặt ra:
3.1) Lãi tiền cho vay cho chịu thuế GTGT hay không? Theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ là không tính thuế GTGT, không phân biệt tổ chức tín dụng hay doanh nghiệp. Nhưng khi nào thì có hướng dẫn chính thức từ Bộ tài chính? Vậy trong khi chờ đợi thì các doanh nghiệp có phát sinh thu lãi tiền cho vay có phải nộp thuế GTGT hay không?
3.2) Có xuất hóa đơn hay không?
Theo quy định Điểm b Khoản 1 Điều 14 của thông tư Bộ tài chính 153/2010 thì “…xuất hàng hoá dưới các hình thức cho vay, cho mượn hoặc hoàn trả hàng hoá.” Qua điều này cho thấy không có bắt buộc phải xuất hóa đơn đối với nghiệp vụ này.
Câu hỏi đặt ra tiếp theo: vậy kê khai thuế GTGT căn cứ chứng từ gì? Nếu doanh nghiệp đã xuất hóa đơn với thuế suất 10% từ đầu năm 2012, mà sau này có hướng dẫn mới “không chịu thuế GTGT”, thì doanh nghiệp có được điều chỉnh giảm số phải nộp hay không? Chắc là không. Như thế, nghĩa là người nộp thuế thực hiện viết hóa đơn và kê khai đàng hoàng lại là người gánh chịu thiệt thòi…
(Trương Thanh Giảng, 10/10/2012)