Trong nền kinh tế thị trường, càng ngày càng có nhiều tình huống có thể dẫn đến các xung đột về lợi ích trong nghề nghiệp kế toán, kiểm toán. Những xung đột này có thể nảy sinh từ nhiều con đường khác nhau, khó liệt kê hết danh sách các trường hợp có nguy cơ xảy ra xung đột lợi ích. Người làm kế toán và người làm kiểm toán cần phải thường xuyên tỉnh táo, có sự hoài nghi nghề nghiệp và cảnh báo về các nhân tố có thể nảy sinh xung đột về lợi ích.
Khi áp dụng chuẩn mực đạo đức, người làm kế toán và người làm kiểm toán có thể gặp khó khăn trong việc xác định hành vi vi phạm đạo đức hoặc giải quyết các xung đột về lợi ích. Khi đối mặt với các vấn đề về đạo đức, người làm kế toán và người làm kiểm toán cần phải làm theo các chính sách của doanh nghiệp nơi họ làm việc để tìm kiếm cách giải quyết xung đột.
Người làm kế toán và người làm kiểm toán có nghĩa vụ tôn trọng nguyên tắc bảo mật các thông tin về khách hàng hoặc của chủ doanh nghiệp thu được trong quá trình tiến hành các hoạt động chuyên nghiệp và phải tôn trọng nguyên tắc bảo mật ngay cả trong các mối quan hệ gia đình và xã hội. Trách nhiệm bảo mật phải được thực hiện kể cả sau khi chấm dứt mối quan hệ giữa người làm kế toán và người làm kiểm toán với khách hàng hoặc chủ doanh nghiệp, tổ chức.
Người làm kế toán và người làm kiểm toán cần duy trì tính bảo mật ngay cả trong các mối quan hệ xã hội. Cần cảnh giác với khả năng vô tình tiết lộ thông tin, nhất là trong các trường hợp có sự cộng tác lâu dài với công ty liên kết, với người thân hay thành viên trong quan hệ gia đình trực tiếp.
Chính những người hiện tại gánh chịu bởi hậu quả quá khứ của những người thiếu thiện chí và vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Các thành viên có quá trình đóng góp lâu năm thật đáng thương, bởi họ bị cảm giác khá nặng nề mỗi khi Cty ban bố chính sách nào đó. Tuy nhiên suy cho cùng nếu có sự bình tĩnh và tử tế thì không việc gì phải nặng nề, vì mục tiêu của chính sách đó nhằm vào sự điều chỉnh đạo đức nghề nghiệp mà thôi.
Theo tinh thần của giáo lý Phật Giáo thì, hãy tử tế và xem người khác cũng tử tế như mình; còn theo Luật học thì trước hết mình phải là người tử tế, nhưng không được phép xem người khác tử tế như mình (điều này có ý nghĩa trong các giao kết hợp đồng và xử lý tranh chấp).
Mong đợi của xã hội về nghề của chúng ta: đáng tin cậy; có trách nhiệm; đúng lúc; độc lập trong suy nghĩ và hành động; sẵn lòng học hỏi; sẵn lòng giải thích; và kiên quyết.
Từ thời tuổi thơ, chúng ta đã được giáo dục về tình yêu tổ quốc, yêu gia đình, nhưng chưa có yêu tổ chức. Tuy nhiên, một tổ chức đáng để được yêu nếu nó thỏa đồng thời tối thiểu 4 điều kiện sau: thứ nhất, tổ chức được thành lập một cách hợp pháp; thứ hai, nội dung các giao dịch và hợp đồng (nói chung) không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái với đạo đức xã hội; thứ ba, tiền lương được thanh toán đúng kỳ, với mức ít nhất bằng mức tối thiểu theo quy định Nhà nước; thứ tư, người đứng đầu tổ chức có đủ năng lực chuyên môn và năng lực quản lý. Chúng ta không nên ứng xử theo kiểu “Chí Phèo” để gây chú ý về sự “trưởng thành”, vì trong thời gian ngắn không đủ để chứng minh và thuyết phục được. Hy vọng chúng ta tỉnh táo và hành động thiện chí.
Trương Thanh Giảng
(4/10/10, nguồn tham chiếu: chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán kiểm toán)